Tomasz Baszkowski - radca prawny, kancelaria prawna Poznań
Profesjonalne usługi i wieloletnie doświadczenie

Dzisiaj chciałbym przedstawić kilka informacji o tzw. sprzedaży konsumenckiej. Każdy z nas, z pewnością kupił kiedyś jakiś wadliwy towar i próbował go reklamować. Warto dlatego wspomnieć o uprawnieniach jakie w takiej sytuacji nam przysługują.

1 stycznia 2003 r. weszła w życie ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego /Dz.U. z 2002, nr 141, poz. 1176/. Reguluje ona wzajemne prawa i obowiązki sprzedawcy i konsumenta, którzy zawierają umowę sprzedaży, której charakter kwalifikuje ją jako sprzedaż konsumencka. Sprzedażą konsumencką jest tylko taka umowa sprzedaży, która jest dokonywana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, jej przedmiotem są rzeczy ruchome, a drugą stroną tej umowy jest konsument, czyli osoba nabywająca rzeczy ruchome w celu nie związanym z jego działalnością zawodową lub gospodarczą ( tzn. potocznie – kupujemy „dla siebie”, „do domu” a nie „do pracy”, „na rachunek”). Ustawa w zakresie sprzedaży konsumenckiej wyłączyła stosowanie przepisów o rękojmi i gwarancji zawartych w kodeksie cywilnym, co oznacza, że w ewentualnych sporach stosować będziemy przepisy tej ustawy, a nie przepisy kodeksu cywilnego.

Sprzedawca jest odpowiedzialny względem konsumenta, gdy towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową sprzedaży. Towar konsumpcyjny jest zgodny z umową, jeżeli nadaje się do celu, do jakiego ten towar jest zwykle używany oraz gdy jego cechy odpowiadają właściwościom towaru tego rodzaju. Tak więc za zgodny z umową uważać będziemy towar, który odpowiada naszym oczekiwaniom, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela. Istotne znaczenie maja zapewnienia wyrażone w oznakowaniu towaru lub w jego reklamie, odnoszące się do właściwości rzeczy, w tym także do terminu, w jakim towar ma je zachować.

Na równi z zapewnieniem producenta traktować będziemy zapewnienie osoby, która wprowadza towar konsumpcyjny do obrotu krajowego w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa (np. dystrybutor, dealer ), oraz osoby, która podaje się za producenta przez umieszczenie na towarze swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego.

Za towar niezgodny z umową uznamy nie tylko towary posiadające wady fizyczne czy też prawne ale również każdą rzecz nie spełniającą wyżej opisywanych kryteriów zgodności z umową. Podkreślam, iż za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową uważa się również nieprawidłowość w jego zamontowaniu i uruchomieniu, jeżeli czynności te zostały wykonane w ramach umowy sprzedaży przez sprzedawcę lub przez osobę, za którą ponosi on odpowiedzialność, albo przez kupującego według instrukcji otrzymanej przy sprzedaży.
Wspomnieć należy, iż sprzedawca nie jest związany zapewnieniem producenta towaru, jeżeli wykaże, że zapewnienia tego nie znał ani, oceniając rozsądnie, znać nie mógł albo że nie mogło ono mieć wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy, albo też że jego treść sprostowano przed zawarciem umowy. Sprzedawca nie będzie odpowiadał także za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową, jeżeli kupujący o tej niezgodności wiedział lub, oceniając rozsądnie, powinien był wiedzieć.

Niezgodność nie musi być stwierdzona już w chwili wydania towaru konsumentowi. Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru z umową w przypadku stwierdzenia jej przed upływem 2 lat od wydania towaru kupującemu. Przez okres pierwszych 6 miesięcy od chwili wydania towaru uważa się, że niezgodność istniała w chwili wydania. W praktyce oznacza to, że to na sprzedawcy ciąży ewentualny obowiązek udowodnienia, że towar nie jest wadliwy. Dopiero po okresie 6 miesięcy od wydania towaru obowiązek udowodnienia wady towaru przechodzi na kupującego. Tak więc niezwykle ważną rzeczą z punktu widzenia dochodzenia swoich roszczeń od sprzedawcy, jest kwestia zachowania i nie wyrzucania rachunków, paragonów czy też faktury, które to dokumenty pozwalają ustalić datę sprzedaży i wydania towaru. Na marginesie wskazuję, iż sprzedawca musi potwierdzić na piśmie warunki zawartej umowy sprzedaży, tylko wtedy, gdy towar konsumpcyjny jest wart więcej niż 2000 zł.

Co jednak zrobić, gdy kupimy rzecz dotkniętą wadami, niezgodną z umową ?

Nasze działania musimy rozpocząć od zgłoszenia żądania doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy. Dopiero wówczas gdy naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów albo jeżeli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie, bądź też gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, mamy prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy.

Uprawnienie do odstąpienia od umowy jest wyłączone, gdy niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest nieistotna.

Powyżej wspomniałem o terminach, w jakich sprzedawca winien ustosunkować się do naszych żądań. Ustawa określa terminy dotyczące roszczeń o naprawę albo wymianę towaru na nowy. Sprzedawca w przypadku zgłoszenia tych roszczeń musi ustosunkować się do nich w terminie 14 dni. Jeżeli w tym terminie nie udzieli kupującemu odpowiedzi, to uważa się, że uznał roszczenia za uzasadnione. Kwestia terminu ustosunkowania się sprzedającego do roszczeń o obniżenie ceny albo odstąpienia od umowy nie została rozstrzygnięta.

Niestety nieznajomość przedstawionych powyższych uregulowań prawnych dotyczących sprzedaży konsumenckiej ma charakter powszechny. Niekiedy sprzedawcy wprowadzają konsumentów w błąd, udzielając im wymijających bądź też niezgodnych z obowiązującymi przepisami odpowiedzi na pytania w związku z procedurą zgłoszenia niezgodności z umową zakupionego towaru. Najczęściej zasłaniają się przy tym przepisami o rękojmi i gwarancji uregulowanymi w kodeksie cywilnym. W takich przypadkach, gdy sprzedawca nie chce uznać naszych racji, najlepiej oszczędzić sobie niepotrzebnych nerwów i bezprzedmiotowych dyskusji z niekompetentnym przedsiębiorcą i skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej.

mec. Adam Baszkowski