Tomasz Baszkowski - radca prawny, kancelaria prawna Poznań
Profesjonalne usługi i wieloletnie doświadczenie

Podatnik nie musi zgadzać się z każdym stanowiskiem organu podatkowego (w tym także egzekucyjnego) wyrażonym w decyzjach, określonych postanowieniach (o czym niżej) czy pisemnych interpretacjach przepisów prawa podatkowego wydanych w indywidualnych sprawach podatnika.
W sytuacji gdy ustalona czy egzekwowana przez fiskus należność bądź też treść interpretacji indywidualnej budzi zastrzeżenia podatnika, ma on prawo domagać się sądowej ochrony swoich interesów.
Ochronę taką zapewnia możliwość zaskarżenia stanowiska organu podatkowego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (dalej: WSA). WSA – tworzone dla jednego województwa lub większej ich liczby – sprawują w Polsce kontrolę działalności administracji publicznej. Są to niezawisłe i niezależne od organów administracji sądy państwowe.
Sądy te orzekają między innymi w sprawach skarg na:
1) decyzje administracyjne;
2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym (podatkowym), na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;
3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;
5) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;
6) bezczynność organów w wyżej wymienionych przypadkach.

Zatem skarżyć do WSA można nie tylko niezgodne z prawem działanie, ale również bezczynność organu podatkowego.
Kontroli sądowej WSA podlegają różne sprawy podatkowe i egzekucyjne w administracji. Tytułem przykładu można wskazać tutaj podatek od towarów i usług (VAT), podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) w tym także zryczałtowane formy opodatkowania, podatek dochodowy od osób prawnych (CIT), ulgi płatnicze (umorzenia, odroczenia, rozłożenie na raty, itp.), egzekucja administracyjna (podatkowa), podatek akcyzowy, podatek od spadków i darowizn, podatek od nieruchomości, podatek od czynności cywilnoprawnych, opłata skarbowa oraz inne podatki i opłaty.
Kto i kiedy może wnieść skargę do WSA?
Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, a nadto prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.
Kilku uprawnionych do wniesienia skargi może w jednej sprawie występować w roli skarżących, jeżeli ich skargi dotyczą tej samej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności albo bezczynności organu.
Skargę do WSA można wnieść po wcześniejszym wyczerpaniu środków zaskarżenia w dwuinstancyjnym postępowaniu administracyjnym – postępowaniu przed organami podatkowymi, jeżeli służyły one skarżącemu w tym postępowaniu. Jeżeli prawo nie przewiduje środków zaskarżenia jak jest np. przy interpretacjach podatkowych, skargę można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa. Wyczerpanie środków zaskarżenia oznacza sytuację, w której podatnikowi nie przysługuje żaden środek zaskarżenia taki jak odwołanie, zażalenie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Obowiązek wyczerpania środków zaskarżenia nie dotyczy sytuacji, gdy skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich.
Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie.
W przypadkach gdy nie ma środków zaskarżenia, a przysługuje jedynie wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na to wezwanie, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania.
Prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

Gdzie wnosi się skargę, co z wykonaniem zaskarżonej decyzji lub postanowienia?

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.
Do rozpoznania sprawy właściwy jest WSA, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.

Wniesienie skargi zasadniczo nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności.
Jednak w pewnych sytuacjach, organ który wydał decyzję lub postanowienie może na wniosek skarżącego lub z urzędu wstrzymać ich wykonanie w całości lub w części.
Po przekazaniu WSA skargi, sąd ten może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ podatkowy, nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do WSA. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy. Postanowienia w sprawie wstrzymania aktu lub czynności wydane, WSA może zmienić lub uchylić w każdym czasie w razie zmiany okoliczności.
Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności upada w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w pierwszej instancji.

Wysokość opłat sądowych od skargi.
Od skargi wszczynającej postępowanie przed WSA pobiera się wpis stosunkowy lub stały. Wpis stosunkowy pobiera się w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. W innych sprawach pobiera się wpis stały.
Wpis stosunkowy zależy od wysokości należności pieniężnej objętej zaskarżonym aktem i wynosi:
1) do 10.000 zł – 4 % wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 100 zł;
2) ponad 10.000 zł do 50.000 zł – 3 % wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 400 zł;
3) ponad 50.000 zł do 100.000 zł – 2 % wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 1.500 zł;
4) ponad 100.000 zł – 1 % wartości przedmiotu zaskarżenia, nie mniej jednak niż 2.000 zł i nie więcej niż 100.000 zł.
Wpis stały bez względu na przedmiot zaskarżonego aktu lub czynności wynosi w sprawach:
1) skarg na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, egzekucyjnym i zabezpieczającym – 100 zł;
2) skarg na akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa – 200 zł;
3) skarg na bezczynność organów administracji publicznej – 100 zł.

Wpis stały w sprawach skarg, nieobjętych wpisem stosunkowym, z zakresu zobowiązań podatkowych wynosi 500 zł.

Wpis uiszcza się według wyboru albo gotówką do kasy właściwego WSA albo na rachunek bankowy tego sądu. Należy przy tym wskazać tytuł wpłaty, rodzaj pisma od którego wpis jest uiszczany oraz sygnaturę akt. Potwierdzenie uiszczenia wpisu należy bezwzględnie załączyć do skargi.

Skarga wnoszona przez kilka osób, których uprawnienia lub obowiązki związane z przedmiotem zaskarżenia są wspólne, podlega jednej opłacie. W przeciwnym razie, każda z tych osób uiszcza opłatę oddzielnie stosownie do swojego uprawnienia lub obowiązku. Jest to zatem sposób na uzyskanie oszczędności na opłatach sądowych.

Jeżeli skarżącym jest podmiot podlegający wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego, do skargi należy dołączyć aktualny odpis z KRS w oryginale albo jego odpis poświadczony przez adwokata, radcę prawnego lub notariusza.

apl. rd. Maciej Hoffman